Groepsdynamica
Zoals je misschien inmiddels reeds ervaren hebt is jouw manier van
denken misschien niet gelijk aan die van je collega of van je baas of van je partner.
Dit geeft aanleiding tot onbegrip, miscommunicatie of regelrechte conflicten.
Dat wat je als de waarheid beschouwt hoeft door anderen niet zo gezien te worden, met als
gevolg dat anderen er anders op reageren of het juist bekritiseren.
Zoals je eerder had gelezen zijn je genetische achtergrond , je opvoeding ,
je opleiding en je levenservaring bepalend voor wat je op dit moment bent.
Eigenlijk blijf je gedurende je hele leven veranderen. Voor sommigen (de standvastigen) is dit
binnen zekere grenzen voorspelbaar.
Voor anderen, zoals bijvoorbeeld de gemakkelijk beïnvloedbaren, is dit juist niet voorspelbaar
als je hun omgeving (thuis, school, werk) er niet bij betrekt.
Bij het samenwerken in groepen is het belangrijk dat de groep de gezamelijke doelstelling goed
begrijpt, iedereen het ermee eens is en ieder teamlid zijn/haar steentje bijdraagt.
Niet alleen is het weten van je denkvoorkeur of het kennen
van je eigen persoonlijkheid en ook die van je teamgenoten hierbij belangrijk, maar vaak
is het verkennen hiervan in andere omstandigheden dan later "in de werkelijke omgeving" uitermate
belangrijk.
- Niet voor niets worden overlevingstochten of afzonderingen op de hei in dit verband
georganiseerd. Binnen andere omstandigheden kunnen mensen soms elkaar beter leren kennen.
- Het is zeer nuttig dat je voordat je een hechte verbintenis met je partner afsluit je haar/hem
in alle omstandigheden hebt leren kennen. Als je denkt dat je na je zesde huwelijk wel de ware gevonden
hebt blijkt het na een paar jaar later toch niet zo te zijn als je het van te voren niet goed overdenkt. De eerder
geevolueerde hersendelen vertroebelen je visie op de toekomst.
Zodat het niet verwonderlijk is dat na ongeveer zeven jaar de eerste critische fase bereikt wordt dat men elkaar
liever een eigen levenspad laat opgaan. Dit herhaalt zich vaak na verschillende andere belangrijke
levensveranderingen zoals huisverlaten van de kinderen en met pensioen gaan.
Voor het laatste worden door grotere organisaties cursussen georganiseerd om hun met pensioen
gestuurde medewerkers hierop voor te bereiden. Voor het probleem dat optreedt bij het thuisverlaten
van de kinderen worden door de bedrijven nog geen cursussen gegeven.
- Expedities onder barre omstandigheden naar verre oorden slagen alleen als er goed wordt samengewerkt.
Het gaat er niet om dat men als individu fysiek in staat is om veel te kunnen hebben, in team verband
dient alles ook zonder wrijving te verlopen. Het vergt bovendien, van de leiders, veel organisatie-talent.
Communiceren 2
Dat verschillende denkvoorkeuren verschillende communicatieproblemen oproepen wordt door
Ned Herrmann voorgesteld als elkaar begrijpend indien het teamleden betreft die van het zelfde soort zijn of soortverwant zijn indien zij elkaar ondersteunen
Deze hebben in het eerste geval een zelfde dominante denkvoorkeur (A-A, B-B, C-C of D-D) en
in het tweede geval A-B of C-D.
Zij worden contrasterend en confronterend genoemd als zij
zoals in het eerste geval, gezamelijk verstandelijk of intuïtief denkend zijn ( A-D of B-C) of zoals in het laatste geval elkaars
tegenovergestelden zijn. De één intuïtief, de ander verstandelijk (A-C of B-D).
Hij is van mening dat het (als leider van een groep) een allround persoon dient te zijn (vierzijdige denkvoorker)
die goed met iedere persoon binnen de groep kan communiceren en zodoende wijze beslissingen kan nemen die door
de hokjesgeesten van de groepsleden niet gezien worden.
In de meeste gevallen zijn organisaties zo ingericht dat in het algemeen de mensen binnen de organisatie
de doelstellingen van de organisatie onderschrijven en de taken die zij moeten uitvoeren ook leuk vinden.
- Zo zijn binnen de zorgsector de meesten mensen met een sociaal gevoel voor hun medemens maar heb je binnen bepaalde afdelingen toch nog differentiaties: een marketing man zal anders zijn dan een verpleegkundige en de financiele man anders dan de strategisch directeur.
- In een technisch bedrijf heb je afdelingen waar de mensen creatief moeten zijn zoals de ontwerpers, terwijl de operationele toezichthouders conservatief moeten zijn. De computerprogrammeurs zijn overwegend rationeel ingesteld wat natuurlijk tegenovergesteld is als een bedrijfsverpleegkundige.
Tony Allessandra geeft ook aan dat je voor betere communicatie de boodschap op die manier moet brengen die door je toehoorder verstaan wordt. Dus lettende op zijn manier van aanhoren.
Een volgorde van benadering wordt door de communicatiepiramide voorgesteld
Bij menselijke communicatie gaat het om een zender, een boodschap en een ontvanger.
Het communiceren van ons mensen onderling gaat middels de in de regio gangbare taal of een wereldtaal
die door de meesten wordt verstaan.
Het is niet erg als je een paar woorden mist als het maar geen kernwoorden zijn die de essentie
van de boodschap moeten weergeven. Want naast de verbale taal die je in woorden aan de anderen probeert
door te geven maak je meestal ook gebruik van mimiek of lijfspraak. Maar je kunt ook door
de intonatie, dit is je stemgebruik, bepaalde woorden of de totale bedoeling accentueren.
Je gedrag tijdens het brengen van je verbale boodschap kan een goed verstaander laten merken
dat je het eigenlijk anders bedoelt.
Tot slot kan er een geheime bedoeling achter de boodschap liggen die misschien slechts door een ingewijde begrepen wordt.
Zie ook communiceren 1.
- Als je als ouder een boodschap voor je recalcitrante kinderen in de pubertijd goed over wilt brengen moet
je dat op een andere manier uitvoeren als voor die tijd of als zij volwassenen zijn. Anders komt de boodschap niet over.
- Als je als overheid de wereldcup voetbal in goede banen moet leiden zou je op z'n minst dienen te onderzoeken
hoe de boodschap dat het geen slagveld moet zijn bij de betreffende partijen kan overbrengen.
- Dat roken schadelijk voor de gezondheid is proberen de cigarettenfabrikanten zo klein mogelijk op
de verpakking te zetten omdat het door de overheid verplicht is om te doen. Ze zouden eigenlijk willen
uitdragen dat roken heel stoer is.
Omhoog omlaag
Theo Kraan, hoofd van de afdeling beleggingsadviezen van de Bank vergeleek
de emoties die bij mensen kunnen optreden met de situatie in het volgende
verhaal dat door hem werd verteld tijdens zijn lezing over de actuele beleggingssituatie.
Een man reed laat in de nacht in een oude auto met zijn vriend en zijn vader door een tunnel in een grote stad.
Plotseling zag hij een politieauto met zwaailichten aan hem achterop komen rijden die hem
daarna het stopteken gaf. Nadat hij hieraan had voldaan kwam een agent op zijn auto af.
De agent glimlachte vriendelijk en zei dat hij zich niet ongerust hoefde te maken.
Hij vertelde dat de voertuigenteller zijn voertuig als tien miljoenste had aangewezen en dat hij daarom
een cheque van vijf duizend euro zou krijgen.
De man was zeer verheugd en blij riep hij uit:"Dan kan ik eindelijk toch mijn rijbewijs halen!"
De agent verbleekte maar hij hield zich kalm en vroeg naar de man zijn autopapieren. "Had je ze wel
bij je toen je daarnet dronken uit de bar kwam?" vroeg zijn vriend.
Zijn vader die hardhorend was en achter in de auto zat had het gesprek niet goed kunnen volgen en
zei luid: "Ze weten toch niet dat deze auto gestolen is?"
Zo vergeleek Theo Kraan de emoties van mensen als ze koersen zien stijgen en
dalen.
Groepscultuur
Iedere groep die langere tijd met elkaar verplicht is samen te werken zal op den duur door de omstandigheden
veroorzaakt, een bepaalde gewoonte erop na houden. Meestal is het een mengelmoes van gedragsregels die
door de leiding in een beginperiode als juist wordt gezien. Van lieverlee wordt het een ongeschreven
mentaliteit die typerend is voor de groep of het bedrijf. Men spreekt dan van een bedrijfscultuur.
- Toen IBM nog werkelijk Big Blue was spraken de mensen je aan alsof je bijna niet bestond als je
als beginnend IT-er met hen zaken wilde doen. Toen bijna alle klonen IBM compatible waren moesten
ze je vragen of je ook wat van hun producten wilde verkopen.
- In de tweede wereldoorlog bestond er een amerikaans legeronderdeel die de taak had om op de eilanden
in de stille oceaan de bases voor het oprukkende amerikaanse leger voor te bereiden. Ze hadden soms te weinig materieel en
moesten dus veel improviseren. Later werden ze beroemd om hun creatieve manier van improviseren waarbij
het soms ten koste van andere legeronderdelen ging. Deze cultuur was later minder gemakkelijk te veranderen.
- Dat de regels in andere landen anders gezien worden dan hier in dit land hebben we kort geleden in Veghel
nog kunnen meemaken toen een jongen van zeventien uit bloedwraak voor een verboden relatie van zijn zus
met een andere allochtoonse jongen op school tien schoten loste en daarbij vijf mensen verwondde.
Het zal nog enkele generaties duren voordat het grootste deel van de mensheid in deze maatschappij
dezelfde cultuur heeft.
Human Dynamics
Voordat een groep mensen tot optimale samenwerking kan komen duurt het meestal een paar maanden tot een paar jaren.
Of het nu een afdeling binnen een organisatie is of een sportvereniging of een andere groep van mensen.
De interactie tussen de organisatiedoelstellingen aan de ene kant en de groep mensen aan de andere kant binnen
een steeds sneller veranderende wereld geeft genoeg werk voor leidinggevenden om de zaken beter
te laten functioneren.
Doordat mensen steeds zelfstandiger moeten kunnen beslissen en organisaties ook platter worden georganiseerd krijg je dat
alles ook sneller op elkaar in werkt. Degenen die het werk moeten coordineren krijgen te maken met een steeds
sneller veranderende omgeving en eisen van verschillende belangengroepen die niet altijd of juist
meestal niet met elkaar stroken. Voordat het kan worden opgelost zijn we meestal jaren verder.
- Bij de samenwerking tussen verschillende politiediensten is het zelfs tot een debacle uitgelopen.
- Ook de aanstelling van een nieuwe korpschef door een legergeneraal gaf de cultuurtegenstellingen weer.
- Als je merkt dat de ene afdelingschef na de andere het niet uithoudt zoek je een persoon met speciale capaciteiten.
- Dat het voor sommige leden van een sportvereniging niet meer leuk is als de kerngroep weggaat
is het juist voor een nieuwe groep de gelegenheid om zich waar te maken.
Als je dus dit allemaal goed tot je hebt laten doordringen kies je, afhankelijk van je doelstelling toch de daarvoor meest geschikte weg.
Individuele Creativiteit
Oplossingen bedenken voor problemen die ontstaan bij het op de markt brengen van nieuwe producten en diensten vereisen veel
creativiteit van mensen en de groepen waartoe ze behoren.
Het begint eigenlijk al bij je geboorte. Als je de eerste bent en je ouders hebben dus voor de eerste keer een kind dan is het voor jou en hen ook allemaal nieuw. Je krijgt nog veel dingen op te lossen en zij weten het ook niet hoe. Hebben je ouders ook nog ouders die zij om raad kunnen vragen dan kan het misschien ook wat schelen maar in hun tijd was het leven toch weer anders.
Gelukkig bestaan er veel mogelijkheden op de wereld en in dit land is het al zo geregeld dat je meteen na je geboorte een Sofinummer krijgt en verder in de molen word gestopt. Je krijgt dan een DKTP prik en om de paar maanden moet je gekeurd worden of je wel normaal bent en geen gebreken onder je leden hebt. Je ouders worden al voor je geboorte voorgelicht wat hen fysiek te wachten staat. Daardoor groei je gezond en normaal op en ben je na verloop van tijd de persoon die je nu bent.
Maar voor die tijd hadden ze je moeten opvoeden en naar scholen sturen zodat je weet hoe je in normale gevallen moet handelen. Ze leren je meestal niet omgaan met creativiteit.
Creatief zijn betekent oplossingen kunnen bedenken voor gerezen problemen die niet met de routinematige handelingen kunnen worden opgelost.
Dat individuen (die creatief zijn) meer oplossingen kunnen ophoesten dan met nog een collega erbij is kort geleden door
een promovendus onderzocht. Met z'n tweeën verlies je 18%, met z'n vieren 40% en met z'n zessen 60%
van het aantal ideeën per persoon.
Natuurlijk is de totale creativiteit wel gestegen tot 164%, 240% en 240% vergeleken bij die van een persoon.
Stel dat met z'n tienen het verlies 95% is dan heb je met die tien personen maar 50% bereikt ten opzichte van jezelf!
Met hulpmiddelen zoals methoden, technieken en software kun je als enkeling toch je output vergroten als je
omstandigheden die toelaten. Je dient ten eerste de tijd er voor over te hebben en vooral geen haast hebben.
Je moet wel redelijk van alle markten thuis zijn om het allemaal nog te kunnen overzien.
Mocht je op een bepaald terrein toch nog te weinig vanaf weten kun je toch nog een expert op dat terrein erbij halen.
Een methode is om alle informatie die je nodig hebt van te voren te verzamelen. Je inventariseert wat het probleem is
en welke eventuele oplossingen mogelijk zijn. Je kunt dan, afhankelijk van de randvoorwaarden, een oplossing kiezen
die je het beste vindt. In een reeële markt situatie moet je nog kiezen voor welk deel van de markt je het wilt
bestemmen. Hier volgen enkele voorbeelden:
- Indien je een reactiesnelheid meetmethode zoekt die niets mag kosten en gebruik maakt van de
materialen die je al hebt kun je je gedachten in het verleden laten lopen langs alles wat met snelheid je reactie daarop
en met meten te maken heeft. Je denkt dan aan het bikkelspel, snelle sporten, valsnelheden en komt tot
de conclusie dat je met het laatste wel een apparaat kan maken die het meet.
Je maakt gebruik van een meterstok die je tussen duim en wijsvinger van je testpersoon plotseling laat vallen.
Uit de afstand kun je de verstreken tijd uitrekenen.
Wil je het als een produkt op de markt brengen dan is het verstandiger om het mooier te maken, goed te verpakken en een goed leesbare gebruiksaanwijzing erbij te doen.
- Indien je weet dat behalve bewegen ook wat krachtoefeningen nodig voor je is om je botten en spiermassa's niet te laten
verslappen en je wilt er geen apparaten voor aanschaffen dan zijn de opdruk, optrek en duwoefeningen de aangewezen methoden.
Ook hier kun je het als een produkt of dienst mooi verpakken en in een oefenklasje aan de leerlingen verkopen als les.
Als je het leuk wilt houden kun je het met je kleinzoon van 12 kg doen die je dan 25 keer boven je hoofd opdrukt
Indien je geen tijd hebt kun je het oplossen van problemen ook uitbesteden. Daarvoor zijn alle andere diensten
in het leven gekomen. Het varieert van de tuinman, de fietsenmaker, de klusjesman, de boekhouder, de advocaat,
de huisarts, de hartchirurg, de winterschilder, de sportleraar, de psycholoog, de notaris, de ambtenaar. Meestal zijn zij de specialist op hun vakgebied.
En soms heb je geen alternatief!
Groepscreativiteit
Sommige dingen kun je niet alleen doen, daar heb je hulp van anderen bij nodig. En dan merk je dat de meningen van anderen anders zijn dan de jouwe. Ook werkt logica niet altijd als je weet dat dat niet de taal is van je collega's. Je kunt dan beter op hun gevoelens inspelen.
- Als je ziet dat dat de richting is waar je de organisatie heen moet leiden maar nog niet iedereen is het daarmee eens dan moet je voor hen gevoelige argumenten gebruiken om je van hun ondersteuning te verzekeren. Per slot van rekening moet je het werk met z'n allen doen nietwaar?
Maar al weet je welke richting je organisatie op moet gaan, meestal zijn er ook conculega's in jouw buurt vooral als je het globaliseert. En anders komen zij wel ineens van het verre oosten hiernaartoe overwaaien.
Het blijkt dat de lange termijn richting van een organisatie door bepaalde groepsfactoren ook kan worden beïnvloed.
- Als IBM wel de bolkopprinter had verlaten dan was hun aandeel in de printermarkt wel anders geweest.
De meeste werknemers zijn volgers en zullen bepaalde richtingen die ingeslagen zijn volgen.
De leiders geven de richting aan, maar indien de (markt)situatie snel veranderd zullen alle creatieve krachten moeten worden gebundeld om dit probleem te kunnen oplossen.
Alle mogelijke oplossingen kunnen worden gefilterd tot er een paar werkbare overblijven.
De beslisser zal uiteindelijk een keuze moeten maken.
Binnenkort in dit hoofdstuk:
Groepsdenken
Teambuilding
Ideeën
Gewoontes
Observeren
Synergie
Beïnvloeden
Wrijving
Conflicten
Leiders
Leiding geven
Sturen
Leiderschapsstijlen
Macht 2
Globalisering
Aandacht
Excessen
Voor- en tegenstanders
Visie
Wereldbeeld
Prestige
Natuurlijk overwicht
Machtsbronnen
Carrières
Status
Aanzien
Experts
Tijdsdruk
Economische druk
Risicofactoren
Verantwoordelijkheid
Reductie van keuze mogelijkheden
Democratisch
Motiverend
Vertrouwen is goed controle is beter
