ACHTERGRONDEN 3
© 1996-2021 Ton Muller AllWell.nl

Gegevens
Nog niet lang geleden had men het over gegevens- of data-management. Men bedoelde
daarmee het beheersen van de cijfermatige en gestandaardiseerde, afgekorte
gegevens die in computers werden opgeslagen. Men leerde om het computergeheugen
zo min mogelijk te belasten. Dankzij de snelle technologische vooruitgang
waarbij geheugenruimte steeds groter en microprocessoren steeds sneller
werden, is men nu niet meer zo zuinig met geheugens en computers. Het informatie
tijdperk heeft zijn intrede gedaan. IT-technologie is nu de modekreet.
Om van data voor mensen goed leesbare informatie te maken is het noodzakelijk dat men
van verschillende symbolen en afbeeldingen gebruikt maakt die men met elkaar
afspreekt. Men zal verder van taal, structuren en regels gebruik maken
om van gegevens goed bruikbare informatie te maken.
De verzameling losse gegevens en feiten leidt tot algemene informatie
maar nog niet tot inzicht en impliciete kennis, hiervoor heeft men nog meer
ervaring nodig.
Het volgende plaatje laat de menselijke levensfasen zien waar feiten-kennis
overgaat in inzicht-kennis.

Informatie 1
Informatie bestaat gewoonlijk uit samenhangende gegevens die door mensen
begrepen worden. Het moet ook zinvol zijn. Het samenvoegen van veel informatie tot nieuwe
informatie is door Vannevar Bush reeds in de jaren veertig van de twintigste eeuw in een artikel gepubliceerd.
Later werd de term hypertekst gebruikt bij systemen met naar elkaar verwijzende
tekst die snel op het scherm op te roepen zijn. Nu is de term browser of
surfer meer ingeburgerd. We zijn nu dus in het tijdperk van informatie-management
terecht gekomen. Het vinden van de juiste en voor het doel voldoende
informatie geeft ons de mogelijkheid om de juiste kennis van zaken op te
doen en juister te beslissen en te handelen. De technieken om in de naaste
toekomst steeds sneller en beter beslissingen te kunnen nemen zullen hier
ook verzameld worden. Veel informatie is op het Internet te vinden. Toch zal
het alleen maar doelloos netsurfen niet veel bijdragen aan de meerwaarde
voor de gemeenschap of de organisatie waarin men participeert. Hooguit
profiteren de Netprovider en de communicatiemaatschappij ervan. Het nuttig
gebruik maken van technieken om de kennisoverdracht te versnellen zal steeds meer
een must worden volgens mij, anders verdrinkt men slechts in de informatie.
Het verzamelen van nog meer informatie dan voor het beoogde doel noodzakelijk is is niet efficient.
Een voorbeeld:
- Je wilt als leek weten wat een beroerte is, welke soorten er bestaan en wat de gevolgen kunnen zijn
van zo'n aandoening. Op Internet zoek je via de zoekmachines het Engelse woord "stroke" op. Je krijgt dan al gauw
duizenden artikelen die het woord bevatten. Je kunt ze toch niet allemaal lezen. Je kiest dus artikelen uit
die eerst algemene zaken behandelen en als je die gelezen hebt zoek je er nog een paar op die wat verder
gaan in het type beroerte waar je belangstelling naar uit gaat. Als je voldoende expliciete kennis opgedaan heb kun
je de beste artikelen nog bij je favorieten plaatsen, bij de history files plaatsen of in een intranet
onderbrengen voor verdere raadpleging.
Informatie 2
In de praktijk komen verschillende soorten informatie tegelijkertijd op je af die je met je verschillende zintuigen kunt opnemen om er hetgeen je nodig hebt er uit te halen.
Denk aan de informatie die over je heen komt als je voor het eerst op een vakantiebestemming aankomt. De Grand Canyon imponeert je, de Montmartre intrigeert je, de Sint Pieter maakt je stil of als je in Singapore in een echt Chinees restaurant iets voorgeschoteld krijgt proef je iets wat je normaal niet eet. Behalve met je ogen, neem je ook informatie op met je oren, je neus en met je mond die je in je geheugen opslaat.
Verschillende leermethoden maken gebruik van dit fenomeen en laten je leeromgeving in een zo gunstig mogelijke stemming brengen door bv bepaalde muziek erbij te laten horen of je kunt een decor van prachtige omgevingen zien.
Als je omgeving optimaal is neem je meer op dan in een chaotische omgeving.

Kennis
Kennis is begrepen en bruikbare informatie die een doel heeft.
Door het inzetten van denkprocessen en creativiteit, gebruikmakende van
methoden, modellen, technieken en hulpmiddelen kan men van informatie
nieuwe bronkennis maken.
Er zijn verschillende soorten van informatie, dus ook van kennis, mogelijk. Dit wordt door je zintuigen bepaald, de
ontvangers of receptoren. Je hebt zuivere visuele informatie, auditieve informatie, tastzin informatie,
reukinformatie en smaakinformatie. Andere informatie kun je via andere, in je lichaam aanwezige
receptoren ontvangen, zoals dromen, intuïtieve signalen enz. Het voorgaande is de kinesthetische informatie. Je hebt ook
nog de informatie die je verkrijgt door combinaties van bijvoorbeeld visuele informatie en bepaalde soort kennis zoals je
nu bezig bent te doen. Je leest dit en je weet wat het betekend omdat je een taal heb geleerd.
Met het gehoor en de taal kennen kun je met elkaar telefoneren, natuurlijk moet je nog een paar andere handelingen
ook kennen.
Met de multi-media systemen van nu kun je zowel tekst, beeld als geluid vastleggen en doorgeven.
De beelden zijn (voor het oog) bewegend en in kleur. De geuren moet je je nog zelf inbeelden.
Volgens Weggemann (Weggemann, 96) kun je expliciete - en impliciete kennis
onderscheiden. Het eerste is wat je kunt lezen , bestuderen en begrijpen.
Bij de tweede soort van kennis moet je nog de ervaringen, vaardigheden en
attituden van de persoon of groep van personen erbij betrekken. Hij heeft
het ook over een kenniswaardeketen waarbij in een organisatie het beheren van
kennis volgens een strategische methode wordt aanbevolen:
- inventariseren van bestaande kennis, tot waar zijn we gekomen
- vaststellen van benodigde kennis, wat ontbreekt er nog
- ontwikkelen of acquireren van nieuwe kennis, maken of kopen
- verspreiden van nieuwe kennis, logistiek en distributie
- toepassen ervan, dus doen
- en tot slot afstoten van in onbruik geraakte kennis, recyclen.
Het laatste gebeurt in steeds sneller tempo, economisch gezien moet je je soms afvragen
of deze manier van werken efficient of werkelijk economisch is. Neem bijvoorbeeld de
kabelmaatschappijen; voordat ze alle investeringen terugverdiend hebben is de volgende
versie transportmethode (van informatie/kennis) reeds te krijgen.
- Men verstaat onder bestaande kennis en actuele kennis bijvoorbeeld
de kennis over het buigen zonder te scheuren van bepaalde roestvrijstaalsoorten
of de kennis over het ontwikkelen van kennis (kennisbouwkunde) of de kennis
over orgaantransplantaties of genmanipulatie.
- Als je hoort dat een scheepsschroef met veel moeite 70 % rendement haalt en dat de meeste schepen
dus 30 tot 40 % energie in warmte omzetten begrijp je ook waarom de wereld mede daardoor warmer wordt.
Als je ook weet dat de natuur efficienter met energie omgaat en walvissen een hoger rendement hebben
is de whale tail schroef de volgende stap. Je kunt ook de haai of tonijn als voorbeeld nemen,
die zijn ook efficiënte zwemmers.
- Dat je met de kennis van isolatietechnieken een iglo kunt bouwen en kennis over batterijen
de levensduur van een batterij van een GSM telefoon even kunt verlengen, hebben drie wandelaars
die negen dagen op een gletsjer vastgezeten hebben, hun leven te danken.
- Wat voor de toekomst nodig kan zijn is men soms genoodzaakt om snel in huis
te moeten halen zoals bv hoe je als fabrikant van grote auto's veilige kleine
auto's moet bouwen.
- Door het overnemen of kopen van organisaties met bepaalde soort kennis kan men
als organisatie zich beter indekken tegen de gevaren van de concurrentie. Bijvoorbeeld
door een complementair gebied aan kennis binnen huis te halen door te fuseren.
- De kennis van een organisatie die binnen de eigen R&D afdeling ontwikkeld is heeft pas
toegevoegde waarde als het ook door andere afdelingen zoals marketing, productie en verkoop is geaccepteerd en men zich daar ook volledig achter kan scharen.
- Kennis kan soms in onbruik geraken.
Een voorbeeld is het spreken van talen uit de oudheid. Wie spreekt er nu in de taal van de Inca's tegen een ander?
Actuele kennis heeft een marktwaarde.
- Toen de betrekkingen met het Middenoosten verbeterden kwamen veel banen
vrij voor mensen die Arabische talen in hun kennisbagage hadden.
- Toen ik bijna klaar was met mijn studie textieltechniek hoefde dat in Nederland
niet meer. Snel andere kennis bijtanken was dus de boodschap.
Kennis voor de toekomst zal de komende generatie in kaart gebracht worden. De toenmalige minister Ritzen had
daartoe reeds een project voor opgezet: Kennis voor morgen, voor het jaar 2010. Een verwijzing naar mijn ideeën daarover zal ik bij de verwijzingen aangeven.
Zie ook meer kennisdefinities
Dat kennis ook een vervangingswaarde heeft is in deze tijd van de nieuwe technologie nu voor
sommigen ook duidelijk geworden. Wat zou de vervangingswaarde van de toen nieuw beursgenoteerde WOL
zijn? Dit is dus de waarde van alle kennis en activiteiten die een tweede WOL dus WOL2 zou kunnen
vergen om te worden opgezet en op de markt gebracht. Vooral het laatste is belangrijk, het vereist
uitermate goede timing. Ben je te vroeg met je product of dienst dan is het vergooide moeite. Ben je te
laat dan vis je ook achter het net.
Het beheren en beheersen van specifieke kennisdomeinen ten behoeve van een organisatie heet kennis-management.
Een bepaalde soort kennis die niet direct door iedereen begrepen kan worden is kunst.

Weten
Naast het kennen dus kennis bezitten en het kunnen toepassen bestaat er een
mogelijkheid dat je het weet maar het nog niet kunt toepassen omdat je daarin nog niet
vaardig bent.
Weten is meer het beheersen van expliciete kennis, meer theoretische kennis dus in tegenstelling tot
de praktijkgerichte pragmatische kennis.
Als je net van de schoolbanken of universiteit afgekomen bent behoor je reeds het nodige te weten. Pas in de praktijk merk je dat je toch nog het een en ander mist.
Soms is het nog onmogelijk om bepaalde theoretische kennis door ervaring om te zetten in praktijkkennis.
Het is dan een echte "wetenschap" zoals Da Vinci rond 1500 reeds de helicopter voorspelde.
- Je weet dat je je aan de regels van het verkeer moet houden, maar indien je al bijna te laat bent voor een afspraak is dat heel lastig.
- Je weet ook hoe de spelregels van tennis zijn maar zonder te oefenen sla je de bal toch meestal daar
waar je het niet wil hebben.
- Bij projectmanagement weet je welke critische paden er bewandeld moeten worden, maar zonder ervaring
kun je bepaalde "bottlenecks" niet snel oplossen.
- Als je weet dat ze je voor een bepaalde functie in een bedrijf waar je ooit gewerkt hebt terugvragen weet je misschien nog niet dat jij alleen die klus kan klaren en alle anderen binnen dat bedrijf dus niet.
- Als je denkt dat je het al weet door alle literatuur op het internet over roeien te hebben gelezen en direct begint te roeien in een skiff zal je het toch met een nat pak moeten bekopen.

Kennen
Dat kennen in het Nederlands anders is dan in het Fries weten wij nu door de reclame op TV van
een merk Berenburg. Het is het beheersen van impliciete kennis, dus het weten en het ook kunnen
toepassen.
Dat dit kennen toch nog afhankelijk is van nog veel andere factoren laten de volgende voorbeelden
je zien:
- Niettegenstaande de vele in het buitenland hoogopgeleide personen die nu op hoge posten zitten,
zal het nog wel even duren voordat de meeste ontwikkelingslanden een algemeen aanvaardbaar sociaal-
economisch peil hebben bereikt. Maar aangezien Ruud Lubbers nu niet in het buitenland is opgeleid en
wij ook niet in een ontwikkelingsland wonen, zal zijn invloed en min of meer ook de onze vanaf het
eind van het eerste jaar van het derde millennium op het ontwikkelingswerk een stempel gaan drukken.
Of hij het echt zal kunnen zal de toekomst uitwijzen.
- Dat het indienen van een goed businessplan een eerste vereiste is als je een onderneming begint,
is niet voldoende.Het daadwerkelijk uitvoeren en bijstellen van je activiteiten indien de
situatie verandert hoort er ook nog bij.

Geloven
Geloven is een gemakkelijke manier van denken eigenlijk niet denken, je laat anderen de denkarbeid verrichten.
Je hoeft het dan niet eerst te begrijpen. In het verleden werd deze manier van denken door de meer geleerden
aan de anderen doorgegeven die het dan geloofden. Nu nog gaan veel mensen op gezag van de wetenschap
ervan uit dat bepaalde nieuw vergaarde kennis inderdaad zo is en al begrijpen ze het niet helemaal ze passen het
toch toe.
- Bij het gebruik van een nieuw medicijn moeten wij het op gezag van de arts innemen en die neemt voetstoots
aan dat het medicijn door de inspectie is goedbevonden en dat de fabrikant het goed heeft getest.
Als je diep in iets geloofd dat het waar is kun je zonder er verder over hoeven na te denken het ook uitvoeren.
- Als je geloofd dat door wilskracht de meeste zaken op te lossen zijn en je bent intelligent genoeg om te begrijpen dat je daarmee
toch niet alles oplost, ga je eerst na welke zaken die zijn, voordat je er aan begint.
- Dat veel ouders van jonge kinderen de reclame boodschappen van voedingsmiddelen fabrikanten zomaar geloven en teveel ongezond voedsel door hun kroost laten innemen kun je goed volgen als je de statistieken van de dikke mensen in Amerika en nu ook in Europa volgt.

Gelovigen
Gelovigen zijn mensen die een geloof, een religie, aanhangen. Zij gaan ervan uit dat wij ons bestaan te danken hebben aan een bovennatuurlijke macht die de schepper is van alles wat bestaat en niet door mensen veroorzaakt is. Vanuit deze grondgedachte zijn weer veel soorten van religies mogelijk. En die religies volgen bepaalde regels die zij in heilige schriften vastleggen. Aangezien deze schriften soms heel oud zijn en vroeger nog geen kopieermachines bestonden moesten monniken en andere schriftgeleerden het werk doen. Maar het blijft mensenwerk dus vol met perceptie en interpretatiefouten. Daarnaast bestond onenigheid tussen bepaalde aanhangers van dezelfde religie of van verschillende andere religies. Tot op heden is dit nog steeds in veel delen van de wereld zo. Bepaalde groeperingen die het oneens zijn met andere groeperingen maken soms misbruik van deze tegenstelling door met geweld hun visie bij de andere groep te brengen.
In het extreme gaat men soms tot terreurdaden over wat door de meerderheid van de wereldbevolking wordt afgekeurd.

Sekte
Een sekte is een groep van gelovigen die zich van een hoofdgroep van een religie hebben afgescheiden. Zij hebben een afwijkend geloof die een andere interpretatie is van de hoofdreligie.
- De Pinkstergemeente gelovigen is een afscheiding binnen het Protestantisme.

Kunnen
Na het kennen of weten volgt nog het kunnen of competent zijn.
- Het kennen van de wettelijke regelgeving hoeft nog niet in te houden dat je het ook goed toepast
Bij het integer ondernemen word je geacht het wel te kunnen.
Dat dit niet zomaar vanzelf gaat heb je misschien reeds ondervonden. Meestal moet je eerst langdurig gaan trainen en oefenen voordat
je het beoogde goed kunt uitvoeren en blijven beheersen.
- Wibi Soerjadi oefent vaak voordat hij met een uitvoering de mensen in vervoering brengt.
- Gunda Niemann oefent en traint ook heel hard om topschaatster te blijven.

Kunst
Meestal uit kunst, de niet direct door iedereen begrepen soort kennis,
zich in verschillende activiteiten of eindproducten zoals dans, muziek,
beeldende kunst, poëzie, architectuur. Sommigen menen zelfs dat
ondernemen ook een kunst is. Velen proberen het maar na zes jaar is 60%
van hen weer verdwenen. Ook bedrijfskunde of organisatiekunde vinden
sommigen geen echte wetenschap maar een kunst.
Mijn verklaring over het verschil tussen kennis en kunst is dat kennis en
het vak dat zuivere kennis verklaart de wetenschap is en voornamelijk op
logica gebaseerd is terwijl kunst meer op gevoel (intuïtie) werkt.
In een later deel zal ik wat ik kort geleden te weten gekomen ben over het
met links en met rechts (van je hersenhelft) denken vermelden als de
rationele- en intuitieve manier van denken. In een weer verder stadium
zal ik het over de bewuste manier en de emotionele manier van
denken ook hebben.

Terrorisme
Het uitvoeren van zeer geweldadige handelingen in willekeurige plaatsen in een land of ergens op de wereld
door bepaalde groeperingen of individuen die bepaalde politieke denkbeelden hebben die tegen een bepaalde manier van leven zijn of die tegen bepaalde regerings politiek van bepaalde landen zijn.
Het kunnen individuen of georganiseerde groeperingen zijn die tegen een bepaalde politiek, een bepaalde levenshouding van groepen van andere mensen zijn of die het oneens zijn met bepaalde regelgeving en dat met geweld kenbaar willen maken.
Deze worden door de officiële regeringen of religies niet erkend als een wettige methode van meningsuiting.
In 2001 is na 11 september de aanval op het WTC in New York, een wereld anti terreur alliantie in het leven geroepen.
In de meeste democratische landen is het (vreedzaam) demonstreren wel het uiterste dat getolereerd wordt.

Zelfkennis
Dat zelfkennis het begin van alle wijsheid is, is reeds uit de oudheid bekend.
Je kunt hieruit afleiden dat het moeilijk is voor jongeren om wijs te worden. Ze
zijn hooguit knap, intelligent, slim of sluw, maar wijs zijn ze nog niet.
Ze missen de ervaring. Dit komt pas met de jaren. Als ze zichzelf hebben leren
kennen onder alle omstandigheden. Met de jaren groeit de zelfkennis over je eigen
talenten, karakter, gedrag en je andere fysieke/mentale eigenschappen . Als je het eens bent met de personen in
je omgeving dan leef je in harmonie of als dat nog niet zo is kun je jezelf
misschien nog bijstellen. Dit is soms nodig om de vrede te bewaren. Ben je een
andere mening toegedaan dan kun je proberen om je omgeving te veranderen.
Als dit ten goede van de maatschappij komt is er niets op tegen. Hooguit merk
je dat anderen meestal nog niet zover zijn.
Zie ook persoonlijkheid.

Wijsheid
Uit de oudheid is reeds bekend dat wijsheid pas met de jaren komt. De "drie wijzen
uit het Oosten" is een algemeen bekend verhaal. Ook weet men wat het betekent als men
het over "het college van wijze mannen" heeft.
Wijsheid is dus de eigenschap van mensen met veel ervaring die algemene (meta-)kennis
bezitten en die deze op een zodanige wijze weten toe te passen dat zij complexe
problemen meestal optimaal kunnen oplossen.
Door de onderlinge verbanden die tussen verschillende losse feiten en groepen van feiten
bestaan te zien kunnen zij zo een probleemoplossing sneller vinden.
- Hij nam een wijs besluit, een Salomons-oordeel was hier de oplossing.
- Hij was wijs, hij nam het zekere voor het onzekere.
- Hij was de wijste, hij hield het stilzwijgen
Zie ook Feiten-kennis en inzichtelijke-kennis en Wijsheid op Wikipedia.

Kennismanagement
Het beheren van kennis is voor iedereen en vooral voor groepen van met elkaar samenwerkende mensen uitermate belangrijk.
Niet alleen moet je weten waar je bepaalde kennis vandaan moet halen maar je moet ook vaak weten wie bepaalde soort kennis in de praktijk kan uitoefenen. Want aan expliciete kennis heb je niet veel, je moet het ook nog kunnen uitvoeren.
Voor organisaties op profit basis, kan kennis gewoon ingekocht worden. Je huurt een directeur in die algemene organisatorische kennis beheerst. Die zoekt dan wel uit welke afdelingen met welke kennis nodig zijn om de tent te runnen.
Voor andere organisaties zoals stichtingen, verenigingen, families en andere groeperingen op non profit basis is het soms moeilijker om de nodige
kennis en kundigheid te vinden om bepaalde specifieke taken te kunnen uitvoeren. Je moet dan wel creatief te werk gaan om toch de resultaten te kunnen bereiken die je beoogt.
- Als je als bedrijf te weinig kennis hebt over een speciale techniek die voor je productieverbetering toch noodzakelijk is, kun je de hulp inroepen van speciale bureaux.
- Als je als particulier je auto niet zelf kunt repareren ga je naar een goede garage.
- Indien je club behalve de kernactiviteiten ook belangrijke nevenactiviteiten moet kunnen uitvoeren, moet je wel zorgen dat je weet welke subgroep of commissie die taak goed kan uitvoeren.
In detail gezien kun je expliciete en impliciete kennis bij bepaalde daarvoor opgeleide personen neerleggen. Tot op heden kun je in de meeste gevallen slechts expliciete kennis in computers vastleggen. Je kunt slechts bij hoge uitzondering spreken van een zelflerende en zelfreagerende robot die bepaalde handelingen uitvoert indien bepaalde situaties zich voordoen.
- Door robots te voorzien van alle mogelijke sensoren kunnen deze bepaalde informatie opslaan en door beze met bepaalde algoritmische bewerkingen te filteren kunnen bepaalde beslissingen genomen worden waarmee deze op de informatie op een bepaalde manier kan reageren.

Fouten
In een eerdere paragraaf is het woord fouten reeds gevallen. We maken allemaal fouten tenzij we
perfect geboren zijn. Ook degene die alle onderwijsinstellingen cum laude doorlopen hebben, hebben
ooit fouten gemaakt. Het is ook niet zo erg zolang je in een leersituatie bent, dit helpt je in
de toekomst als je met belangrijke zaken bezig bent om die fouten juist niet te maken.
- Als vluchthaven directeur kun je misschien nog een fout maken door je afdelingen niet te instrueren
dat je met te veel zijwind niet op een bepaalde baan mag landen. De eerste keer zullen ze je dat niet
aanrekenen, maar de tweede keer of derde keer als het gebeurt zeker wel.
- Als je weet dat je bij hoge golfslag met een draagvleugelboot niet mag varen en je vaart toch uit, dan
zijn de consequenties zeker voor jouw rekening als het ongelukken veroorzaakt.
- Je maakt een inschattingsfout als je denkt dat een bepaalde groep er niet op zal reageren als je je beleid
bijstelt en zij reageren er toch heftig op.
- Je maakt een fout als je, hoewel je gelijk hebt, een groep dronken mensen 's nachts in een auto erop attendeert
dat zij een gevaar voor de andere weggebruikers zijn. Het kan je leven kosten!
- Je maakt een fout als je weet dat er in je buurt vaak in auto's ingebroken word en je toch je tas met pinpasjes
en de daarbij behorende codes in de auto achterlaat.
- Je maakt een fout als je met een botte kettingzaag toch nog even voor het donker wordt in een te ruime trui
een omgevallen dikke boom wilt doorzagen. Dat je met wat kleerscheuren en een snee in je arm er van afkomt
is een geluk bij dat ongeluk veroorzaakt door die fout!
- Je maakt een inschattingsfout als je als hoge ambtenaar bij de Verenigde Naties denkt dat iedereen wel een vriendelijk kneepje in hun achterste kan waarderen. Het kan je je baan kosten.
Maar van fouten moet je leren want zelfs ezels doen het geen tweede keer!
Alleen in de politiek is het zo dat degene die in de regering zit en een ernstige fout maakt zich dan ook daaraan conformeert door meteen af te treden.
- Zelfs het niet accepteren door de oppositie partij van een belangrijk regeringsaccoord kan voor de betrokken minister een reden zijn dat hij aftreedt.

Memen
De eenheid van cultuuroverdracht is een meme. De term is door Richard Dawkins voor het eerst gebruikt om aan te geven dat net als bij genetische overdracht in de levende wezens er ook een cultuuroverdracht bestaat
Doordat mensen naar elkaar kijken, luisteren en dan het zelfde doen krijg je een soort min of meer blijvende kennisoverdracht dat soms spontaan optreedt.
Het is tot nu toe nog niet in exacte eenheden te omschrijven of te meten. De gevolgen zijn wel waarneembaar. Soms na redelijk korte tijd maar soms duurt het generaties lang voordat er een verandering optreedt.
Dit houdt verband of de ene groep nauw contact onderhoudt met de ander of door bv. een muur gescheiden blijft.
- Als een groep mensen een tijdje een bepaalde visie op het leven prettig vinden krijg je soms een grote groep secteleden die die levenswijze gaan volgen.
-In de mode worden bepaalde trends door trendsetters op hele continenten losgelaten.
- Het hebben van veel kinderen is in bepaalde landen nog een verzekering voor de toekomst.

Genen
De natuurlijke overdracht van informatie in levende organismen wordt door de genen van de ene generatie op de volgende voortgeplant.
Bij mensen wordt de helft van de eigenschappen van het mannelijk gen samengevoegd bij die van het vrouwelijk gen.
De dominante eigenschappen overheersen de recessieve- en de neutrale eigenschappen.
- Hij stamt af van een gezond en sterk geslacht houthakkers en dat is te merken.
- Zij had een hartafwijking en dat kwam in haar familie vaak voor.
- Hij is rekenknap en had veel geduld; hij bracht het ver in de astronomie.
- Fysiek lijkt hij op zijn vader maar hij heeft het karakter van zijn moeder.

Memetica
Net als bij genetica is memetica de evolutie van cultuur.
Doordat mensen onderling communiceren en hun eigen interpretatie aan een bepaald idee of een gebruik (gewoonte) eraan geven verandert in de
loop van de geschiedenis dit gebruik.
- Handen schudden is in dit land normaal om elkaar te begroeten.
In andere landen omarmen ze elkaar als het goede vrienden van elkaar zijn.
In dit land kussen goede vrienden de andere sexe op de wang, meestal drie keer bij een begroeting.